สิ่งใดเกิด สิ่งนั้นแหละโลก

สิ่งใดเกิด สิ่งนั้นแหละโลก
หากไม่มีอะไรเกิดเลย โลกก็ไม่มี

โลกจึงมีความหมายว่าสิ่งที่เกิดดับ
ทุกอย่างแต่ละหนึ่งเป็นโลกทั้งนั้น
เพราะเกิดขึ้นแล้วดับไป

แต่เร็วมาก เยอะแยะพร้อมกันไปหมด
จึงกลายเป็นภูเขา เป็นแม่น้ำ เป็นท้องฟ้า

ถ้าไม่ใช่แต่ละหนึ่ง
จะไม่เห็นการดับ
จะไม่เห็นการเกิด
เพราะจะเห็นแต่สิ่งที่มี

ฉะนั้นแต่ละหนึ่งเนี่ย
หนึ่งนี้ดับ
อีกหนึ่งนึงเกิด
และหนึ่งนั้นก็ต้องดับ

ถ้าตอบคำถามแล้วยังไม่ได้รู้ว่าไม่มีเขา
ก็แค่ตอบไป ให้เขารู้สึกว่ารู้เรื่อง
แต่ความเข้าใจธรรมก็ไม่ได้มีขึ้นเลย

พระพุทธเจ้าตรัสรู้แล้ว
ทรงแสดงธรรมให้เขาฟัง ให้เขาเข้าใจ
นั่นคือประโยชน์อย่างยิ่ง

ดังนั้นจึงไม่ใช่ว่าเขาไม่เข้าใจ
แต่เขาอยากรู้ตรงนี้
เราก็บอกให้เขารู้
แล้วเขาก็ไม่เข้าใจ
ก็จำไปเฉยๆ
จำได้หมดมันมีกี่อย่าง เป็นยังไงๆๆ แต่ก็เป็นเรา
ไม่ได้เข้าใจธรรม

ตราบใดที่ไม่สามารถประจักษ์ความเป็นธรรมทีละหนึ่ง
ก็ไม่สามารถที่จะละอุปาทานได้
ไม่สามารถละได้ด้วยความเข้าใจจากการฟัง (ถึงแม้จะเข้าใจถูก)

เนื่องจากฟังแบบนี้ ก็ยังคงเป็นเราฟัง
แต่เริ่มเข้าใจนิดๆ หน่อยๆ

จะมีประโยชน์อะไรที่จะเกิดมาแล้วก็ดับไป
และไม่กลับมาอีกเลย

ถ้ายังหาไม่เจอ
แม้จะได้ยินว่า "ทุกอย่างเป็นธรรมะ"
แต่กลับตอบไม่ได้ว่า แล้วเดี๋ยวนี้อะไรเป็นธรรมะ

ความรวดเร็วของธรรม
ขณะที่เห็น ไม่รู้ด้วยซ้ำ ยังบอกไม่ได้ว่าเห็นอะไร
เพียงรู้ว่ามีสิ่งที่ปรากฏ
ถ้าไม่มีการยึดถือในสิ่งที่เกิดแล้วดับ

เห็นคือปรากฏ ไม่เกิดไม่ขาดกว่านั้น
ไม่ใช่ว่าเห็นอะไร (อันนี้เป็นสิ่งที่สองที่เกินจากเห็นแล้ว)
การรู้ตรงทีละหนึ่งอย่าง นี้คือปฏิปัตติ

แต่แม้รู้ตรงทีละหนึ่งอย่าง
ก็ยังไม่ทันประจักษ์แจ้ง
เพียงแต่เริ่มค่อยๆ คลายความไม่รู้
จนถึงปัญญาถึงระดับขั้นที่จะประจักษ์ความจริงตามลำดับ
ที่เรียกว่า วิปัสสนา
ไม่ใช่ครั้งเดียวก็หลุดพ้นเลย

ความเยอะของทีละหนึ่ง

ตอนนี้กี่สี?
ฉะนั้นกี่เห็น?
กว่าจะรู้ว่าเป็นคิ้ว กว่าจะรู้ว่าเป็นจมูก
กี่เห็น?
กี่คิด?

ความเป็นเรานั้นหนาแน่นมาก
และมักจะมองหาแต่ประโยชน์
ชาวโลกก็แสวงหาประโยชน์แม้แต่จากการเข้าใจธรรมะ

แต่ถ้าเป็นคนตรง
"เพื่อเข้าใจ" เท่านั้น
อะไรจะเกิดขึ้น ก็เป็นธรรมะ
นี่ถึงจะได้ประโยชน์

คนที่รุ้ใจของคนที่ต้องการประโยชน์
ก็เอาสิ่งที่เป็นประโยชน์นี้ไปให้เขา
แล้วแต่ว่าจะให้มากน้อยแค่ไหน
"ไปฟังธรรมะแล้วสบายใจ" มันจะเริ่มด้วยแบบนี้

เพราะฉะนั้น คนจึงไม่ได้เข้าใจถึงคุณค่า
คิดแต่ว่า "จะได้สบายใจ" 
เพราะเขายังไม่รู้ว่าธรรมคืออะไร
แต่ถ้ารู้แล้ว
จะเห็นถึงความลึก เหนียวแน่น เล่ห์กลสารพัดอย่าง