ชาติ

สญฺชาติ ความเกิดพร้อม
โอกฺกนฺติ ความหยั่งลง
นิพฺพตฺติ ความเกิดขึ้น
อภินิพฺพตฺติ ความบังเกิดขึ้น

ความเกิดขึ้น หมายถึง ความมาประชุม ความรวมกันขึ้น
ที่รวมกันขึ้นมา ประชุมกัน เรียก นิพฺพตฺติ

ความบังเกิดขึ้น ก็คล้ายๆ กับ โผล่ขึ้นมา ผุดขึ้นมา
เหมือนไม่เคยมี วันดีคืนดีก็มีขึ้นมา
คล้ายกับว่าเดิมไม่มี แล้วมันก็มีขึ้น โผล่ขึ้นมา
แต่แน่นอนว่า "โผล่ขึ้นมา" นี้มันไม่ได้มาลอยๆ ก็ต้องมีเหตุมีปัจจัย

อันที่จริงที่มีขึ้น เพราะมีชันธ์ 5
พอไม่มีขันธ์ 5 มันก็หาบัญญัติไม่ได้
พอมีขันธ์ 5 ก็เลยตั้งขึ้นมาว่ามีคนนู้นคนนี้

ขนฺธานํ ปาตุภาโว ความปรากฏแห่งขันธ์ท.
ความปรากฏขึ้นของรูป
ความปรากฏขึ้นของเวทนา
ความปรากฏขึ้นของสัญญา
ความปรากฏขึ้นของสังขาร
ความปรากฏขึ้นของวิญญาณ

อายตนานํ ปฏิลาโภ ความได้อายตนะ

นี้เรียกว่าชาติ ความเกิด
(สังเกต ไม่ได้เรียกว่าคน)