สักกายะ

ส = ตน
กาย = ที่รวม
สักกาย = ที่รวมที่เรียกว่าตน
ถ้าเรียกเป็นภาษาสมัยนี้ก็ 'ชีวิต'

สักกายะคืออะไร = ภาษายุคนี้ก็จะแปลว่า 'ชีวิตคืออะไร'
แต่ภาษายุคเก่า สักกายะ หมายถึงรูปนาม
แต่ชีวิต (ภาษาเก่า) หมายถึง อัตตา

คำสอนยุคเก่า พระพุทธเจ้าปฏิเสธชีวิตเลย (ไม่ใช่ชีวะ) คือปฏิเสธอัตตา

ดูก่อนวิสาขะ อุปานขันธ์ทั้ง 5 เหล่านี้แล
พระผู้มีพระภาคตรัสไว้ว่า "สักกายะ"

ขันธ์ทั้ง 5 อันพระผู้มีพระภาคเรียกว่า "คน"

ตัวเราไม่มี แต่หลายๆ อันมาประชุมรวมกันเป็น "ตัวเรา" ขึ้น
พระอริยะก็รู้จักว่าตัวเรานี่มี แต่มันประชุมกันขึ้น (สักกายะ)

การเรียน "ไม่ใช่ฝึกไม่ให้มีตัวเรา"
แต่ฝึกให้ "รู้จักตัวเรา" ว่ามันเป็นที่ประชุมเฉยๆ

เวลาเรียนอนัตตา
จะชอบไปโผล่ว่า ขันธ์ 5 ไม่มีตัวเรา แต่ไปมีตัวเราไปโผล่อีกที่นึงต่างหาก

ต้องเข้าใจ "มี" ส่วนสุดข้างนึง (อัตตา)
ต้องเข้าใจ "ไม่มี" ส่วนสุดอีกข้าง (นิรัตตา)
อนัตตาอยู่ตรงกลาง

เอ๊ะ ตกลงมีหรือไม่มี เออ ถูกแระ นั่นแหละ 555