ว่าด้วยประมาท

มท (ความเมา) เป็นไฉน

ความเมา กิริยาที่เมา ภาวะที่เมา
ความถือตัว กิริยาที่ถือตัว ภาวะที่ถือตัว
ความลำพองตน ความทะนงตน ความเชิดชูตนเป็นดุจธง
ความเห่อเหิม ความที่จิตต้องการเชิดชูตน

อาศัยวัตถุ สิ่งของ หรืออะไรเป็นเครื่องให้เปรียบเทียบ
ถ้ามานะจะเป็นการเปรียบเทียบกันโดยตรง

ปมาท (ความประมาท) เป็นไฉน

ความปล่อยจิตไป
ความเพิ่มพูนการปล่อยจิตไปในกายทุจริต วจีทุจริต มโนทุจริต หรือในกามคุณ 5

การทำโดยไม่เคารพ
การทำไม่ติดต่อ
การทำที่ไม่มั่นคง
ความประพฤติย่อหย่อน
ความทอดทิ้งฉันทะ
ความทอดทิ้งธุระ
ความไม่เสพ
ความไม่ทำให้เจริญ
ความไม่ทำให้มาก
ความตั้งใจไม่จริง
ความไม่หมั่นประกอบ
ความประมาทในการเจริญสภาวะธรรมที่เป็นกุศล
ความประมาท
กิริยาที่ประมาท
ภาวะที่ประมาท

ฝั่งอกุศล

ความปล่อยจิตไป ความหมายคือ ปล่อยใจลอย ไม่ผูกจิตไว้ ไม่ควบคุม ไม่ระมัดระวัง เหมือนปล่อยเด็กวิ่งเล่น ไม่รู้จักข่มไว้ด้วยสติด้วยปัญญา อยากคิดอะไรก็ปล่อยคิด อยากดูอะไรก็ปล่อยดู อยากฟังอะไรก็ปล่อยฟัง

ความเพิ่มพูนการปล่อยจิตไปในกายทุจริต วจีทุจริต มโนทุจริต ความหมายคือ ปล่อยใจไปดูเขาฆ่ากันบ่อยๆ ไปขลุก ไปเกี่ยวข้อง ปล่อยใจไปในเรื่องเหล่านั้น ปล่อยใจไปในวจีทุจริต ดูข่าวเขาด่ากัน ทะเลาะเบาะแว้ง คิดไม่ดี พยาบาทก็ปล่อยใจให้พยาบาท หลงผิดมีมงคลตื่นข่าวก็ไปศึกษาเขาเพิ่ม ปล่อยจิตไปคิดไปนึกกับเขา หมอดูดีรึป่าวน้า

ความปล่อยจิตไปในกามคุณ5 ความหมายคือ ปล่อยใจไปกับเงินทองชื่อเสียง ความสะดวกสบาย ปล่อยใจไปดู ไปฟัง เวลากินก็ปล่อยใจไปกับรสอาหาร อร่อยซาบซึ้งตรึงใจ ปล่อยใจไปขลุกอยู่

ฝ่ายดี

ทำโดยไม่เคารพ ไปอยู่กับครูไม่เคารพ ไม่อ่อนน้อม ไปอาศัยไม่เคารพกฏระเบียบ ไปปฏิบัติก็ทำๆ หยุดๆ ไม่ต่อเนื่อง กุศลเล็กน้อยไม่ทำ (จะไม่มีแรงสู้กิเลส)