ปฏิสังเวที (กำหนดรู้)

ปฏิสังเวที = กำหนดรู้ ให้มันแจ้ง ให้มันชัด

หมายถึง รู้ว่าตัวมันเป็นยังไง หน้าตาเป็นยังไง สภาวะมันเป็นยังไง
เป็นสังขารใช่มั้ย
รู้ว่าเป็นสังขารที่มันเกิด มันเกิดเมื่อมีเหตุ
หมดเหตุมันก็ดับไป
มันก็ไม่เที่ยง ไม่คงทน ไม่ใช่ตัวไม่ใช่ตน

สังขารจะเกิดก็เมื่อมีเหตุ ก็รู้เหตุที่ทำให้มันเกิด
มันดับก็เพราะหมดเหตุ ก็รู้ว่าเพราะหมดเหตุมันจึงดับไป

นี่เรียกว่าปฏิสังเวที

กำหนดรู้ หมายถึง แยกแยะ แจกแจงให้มันชัด

เหมือน define ให้มันเห็นชัดเจน
เพื่อให้เข้าใจภาพรวมทั้งหมดว่ามันอะไรแน่
ไม่ใช่แยกแยะละเอียดจนหายไป งง ไม่รู้อะไรเป็นอะไร

เช่น กำหนดรู้ กาย เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ
กำหนดมาดูให้รู้ว่าอันนี้เป็นยังงี้ๆ มีสภาวะงี้ๆ ละเอียด
เพื่อ "จะได้เข้าใจตัวเรา" ชัดขึ้น

เมื่อจับตัวมันไม่ได้ ก็คือมันยังไม่ถูก "กำหนดรู้"
ใดๆ เมื่อยังไม่ถูกกำหนดรู้ มันก็จะเป็น "ที่ตั้งแห่งตัณหา" "ที่ตั้งของความเห็นผิด"

บางคนบอก "ก็ดิฉันก็ไม่เห็นอยากได้อะไร สบาย ก็ไม่เห็นอยากได้อะไร"
แต่ถ้ายังไม่ได้กำหนดรู้มัน นั่นแหละจะเป็นที่ตั้งแห่งตัณหา

ความเกิด แก่ เจ็บ ตายนี่ ตอนมีสติสัมปชัญญะดีต้องรีบกำหนดรู้
ใส่ปัญญาเข้าไป ไม่งั้นมันจะกลายเป็นที่ตั้งตัณหาได้
แต่ถ้ามันรู้แล้ว มันก็จะเข้าใจ "เออ มันก็เป็นอย่างนั้นแหละ"

ตอนที่จะกำหนดรู้ได้ดี ก็คือตอนที่จิตเป็นสมาธิตั้งมั่น