อุเบกขาสหคตํ วิจิกิจฉาสมฺปยุตฺตํ - อทุกขมสุข

ทำไมใช้อทุกขมสุข
ทำไมไม่ใช้อุเบกขาเวทนา

เวลาพูดถึงเวทนาชนิดที่เป็นไปในการฝึกฝน
จะใช้เป็นกลางๆ ว่าอทุกขมสุข
เพราะบางทีมันไม่เฉยจริง

เช่น เวลางง
มันอทุกขมสุข + วิจิกิจฉา
หรือบางทีก็ + ฟุ้งซ่าน
วนเวียนไป

บางทีมันกระทบแล้วมันงงๆ
วนเวียนๆ บอกไม่ได้ว่าทุกข์หรือว่าสุข
ไม่รู้ว่าอะไรแน่

อทุกขมสุขนี่ มันกว้างกว่า 'อุเบกขา' บางทีดันใช้แทนกัน
เช่น เวทนาที่เกิดกับความสงสัย หรือฟุ้งซ่าน
มันไม่ได้อุเบกขานะ ไม่เฉยซะหน่อย
แค่บอกไม่ได้ว่าทุกข์ หรือสุขเท่านั้นเอง
ไม่ถึงขั้นทุกข์ แต่ก็ไม่สุข

เวลาพูดถึงอุเบกขา
จะพูดถึงในแง่ปัญญาก็ได้
ในแง่เวทนาก็ได้ ซึ่งมันสามารถซับซ้อนได้หลากหลาย

ถ้าพูดแง่ปัญญาก็จะพูดถึง
เห็นสังขารตามเป็นจริงแล้ววางเฉย

ถ้าพูดถึงแง่เวทนา
ก็จะต้องเป็นเวทนาที่ว่าเฉยจริงๆ

หรือเฉยในเวลาเข้าฌาน
ฌาน 4 เป็นต้นไปก็จะเป็นอุเบกขาเวทนา

อทุกขมสุขนี่จะเป็นคำกลางๆ ซึ่งจะรวมอุเบกขาเวทนาด้วย
ฉะนั้นอุเบกขาเวทนาจะเป็นส่วนหนึ่งของอทุกขมสุข

ดังนั้นเวทนาไหนที่มันไม่ค่อยชัด
ไม่รู้ว่าเป็นอะไร
ไม่รู้ว่าเฉย หรือไม่เฉย
หรือว่ามันวนๆ เวียนๆ อยู่
ไม่รู้จะว่าสุขหรือทุกข์ดี
จะเรียกว่าอทุกขมสุข

เวลาปฏิบัติท่านจึงให้ดูอทุกขมสุข
ไม่ได้ให้ดูอุเบกขา

เพราะเอาจริงๆ เราไม่ค่อยเฉยนะ
มันวุ่นวายอะไรก็ไม่รู้
มันวนเวียนอยู่นั่น แต่ไม่รู้ว่าสุขหรือทุกข์

เพราะบางทีมันเกิดกับความสงสัย
สงสัยนี่มันไม่เฉยนะ
อุเบกขาสหคตํ วิจิกิจฉาสมฺปยุตฺตํ
ลองดูมันไม่ได้อุเบกขาแบบชัดๆ นะ